بازتعریف مفهوم سلبریتی در جهان دوفضایی شده

مفهوم سلبریتی یکی از مفاهیمی است که امروزه و تحت تاثیر دوفضایی شدن، توسعه رسانه های جدید و تولید محتوا توسط کاربران رسانه ها، تغییر یافته است.

طبق تعریف دیکشنری کمبریج، سلبریتی عبارت از هر فردی که مشهور باشد؛ به ویژه افراد مشهور در صنعت سرگرمی. دیکشنری آکسفورد نیز در تعریف سلبریتی، به مشاهیر به ویژه افراد مشهور در صنعت سرگرمی و ورزش اشاره کرده است.

دریسنز (2013) سه خصیصه را برای مفهوم سلبریتی در عصر رسانه های نوین برمی شمرد که عبارتند از: دموکراتیزه شدن، متنوع شدن و مهاجرت. در ادامه مفهوم سلبریتی در عصر رسانه های جدید را مبتنی بر این سه ویژگی شرح خواهیم داد. 

دوفضایی شدن فرهنگ و موزه مجازی

«بنیادی ترین تغییر جهان معاصر، تولد جهان دوم به موازت جهان اول است که در دل خود تغییرات ماهیتی بسیار بزرگی همچون دو فضایی شدن زمان، دو فضایی شدن کار، دو فضایی شدن انرژی و محیط زندگی را فراهم آورده است» (عاملی، 1392: 7).

در فضای مجازی مفاهیم مکان، زمان، کار و انرژی تغییر کرده است و برای فهم دو فضایی شدن فرهنگ، شناخت تفاوت ‌های جهان مجازی با جهان فیزیکی در این چهار مولفه بنیادین، ضروری است. در ادامه، تغییرات در این چهار مولفه بنیادین با ذکر مثالی از موزه مجازی و ظرفیت های آن در مقایسه با موزه در فضای فیزیکی بیان خواهد شد. 

حریم خصوصی در جهان دوفضایی شده

تعریف حریم خصوصی

حریم خصوصی، عبارت است از مرزی که هر فرد برای خود تعیین می کند و اجازه نمی دهد که دیگران به این مرز و حریم وارد شوند و از اطلاعات آن مطلع گردند.

روسلر (2005)، حریم خصوصی را ساحتی تعریف می کند که فرد بتواند دسترسی به آن را در اختیار خود داشته باشد و از آن در برابر دسترسی ناخواسته توسط دیگران، محافظت کند (بیچرانلو، طالبیان، زندوکیلی، 1394).

حریم خصوصی هر فرد، برای وی ارزشمند است و احساس اطمینان و امنیت را به دنبال خواهد داشت. به همین ترتیب، نقض حریم خصوصی افراد نیز با احساسی از ناامنی و تشویش همراه است و ممکن است تبعات متعددی را برای وی به دنبال داشته باشد. بنابراین افراد تلاش می کنند تا از حریم خصوصی خود در برابر دیگران حفاظت کنند.

برای حریم خصوصی، چهار بعد مختلف را برشمرده اند که عبارت است از حریم اطلاعاتی، حریم اجتماعی، حریم روانی و حریم فیزیکی. منظور از حریم اطلاعاتی آن است که چگونگی و میزان دسترسی به اطلاعات شخصی خود توسط دیگران را کنترل کنیم. حریم اجتماعی، عبارت است از آنکه در صورت تمایل توانایی و امکان خروج از روابط اجتماعی را داشته باشیم. حریم روانی، بدین معناست که در بیان و یا عدم بیان احساسات و افکار شخصی خود برای دیگران آزاد باشیم. در نهایت، حریم فیزیکی به منزله آزاد بودن از نظارت و حضور فیزیکی دیگران در فضای شخصی خود است. (بورگون، پاروت، پری، کلی، والتر، لویار، 1989).

از میان چهار بعد ذکر شده، بعد حریم اطلاعاتی و حفظ آن، امروزه بیش از پیش اهمیت یافته و یکی از دلایل اصلی اهمیت یافتن آن، حضور فضای مجازی به موازات فضای فیزیکی است که خطر نقض حریم خصوصی و حریم اطلاعاتی را افزایش داده است. در جهان دوفضایی شده امروزه گزارش های متعددی از نقض حریم خصوصی افراد و افشای اطلاعات شخصی آنها در سراسر جهان، شنیده می شود که بخش اعظم آن در فضای مجازی رخ می دهند و تبعات بسیاری برای زندگی افراد در فضای فیزیکی به دنبال دارند. به همین سبب است که امروزه نیازمند بازتعریف مفهوم حریم خصوصی و نیز بازتعریف قوانین و دانش مربوط به حفظ آن هستیم.  

 

از مکان فرهنگی به فضای فرهنگی: بازخورد جوامع و فرهنگ ها

برای فهم تفاوت مکان فرهنگی و فضای فرهنگی، لازم است تفاوت دو مفهوم مکان و فضا درک شود. فضا، یک مفهوم انتزاعی بوده که در آن، ظرفیتی برای حضور همه مکان ­ها وجود دارد و برای همگان قابل دسترسی است. هنگامی که انسان ­ها به یک قطعه خاصی از فضا، معنای خاصی می­ دهند، مکان پدید می­ آید. در مکان، امکان دسترسی تنها بر اساس محدوده ­های جغرافیایی وجود دارد و مکان یک عامل محدودکننده برای دسترسی، به شمار می ­رود.

بنابراین، فرهنگ در فضای واقعی، به دلیل مکان­ مند بودن، محکوم به استبداد مکان است. در حالی که فرهنگ در فضای مجازی، از استبداد مکان فیزیکی رها شده و امکان ارتباط با همه جهان را فراهم می ­کند. بدین ترتیب، برخلاف مکان ­های فرهنگی که برای حضور همگان محدودیت ایجاد می­ کنند، ورود به فضای فرهنگی محدودیتی برای سایر کاربران و سایر فرهنگ­ها ایجاد نمی ­کند و فرهنگ ­های بی­ شمار و متکثری در فضای فرهنگی قابل تصور است. «ظهور فناوری همزمان ارتباطات، همه جهان را در عین پراکندگی در یک نقطه جمع کرد و مفهوم فضای واحد را تحقق بخشید» (عاملی، 1395).

 

 

فرهنگ مجازی

مقدمه:

امروزه می توان از دو فرهنگ واقعی و فرهنگ مجازی در کنار یکدیگر نام برد. فرهنگی که در فضای واقعی بروز و نمود می یابد را فرهنگ واقعی و فرهنگی که بروز و نمود آن در فضای مجازی است، فرهنگ مجازی می نامند.در یک مثال ساده، میتوان به عزاداری در فضای واقعی و عزاداری در فضای مجازی اشاره کرد. در فضای واقعی هنگامی که میخواهید عزاداری کنید احتمالا در یک مجلس که به همین مناسبت برپا شده حضور پیدا میکنید و با سینه زدن و اشک ریختن، با مداح همراهی میکنید. اما همین عزاداری کردن هنگامی که در بستر فضای مجازی رخ می دهد، متناسب با اختصاصات این فضا، به گونه ای دیگر بروز می یابد. بدین ترتیب که فایل های صوتی و تصویری مربوط به عزاداری را مشاهده میکنید و به اشتراک میگذارید و برای نشان دادن تاثر خود از استیکر ها و ایموجی های در حال گریه استفاده می کنید. در مثالی دیگر می توان به اعتراضات و جنبش ها و بروز و نمود متفاوت آنها در فضای مجازی و فضای واقعی اشاره کرد. در حالی که اعتراضات و جنبش ها در فضای واقعی با تجمع و شعار دادن و اعتصاب همراه است، اعتراض در فضای مجازی در قالب کمپین ها و بازنشر مطالب اعتراضی، نمود می یابد.

 

تعریف فرهنگ مجازی:

اگر تعریف ریموند ویلیامزاز فرهنگ را مبنا قرار دهیم، فرهنگ عبارت است از راه و روش زندگی. این در حالی است که امروزه و با ظهور فضای مجازی، می توان از شیوه جدیدی از زندگی سخن گفت که بر بستر فضای مجازی پدید آمده است. این فرهنگ و شیوه زندگی جدید را فرهنگ مجازی می نامیم. اصطلاح فرهنگ مجازی، نخستین بار در سال 1963 استفاده شد و در اوایل دهه 1990 به طور گسترده ای در محافل علمی مورد استفاده قرار گرفت.این اصطلاح توسعه مفهومی خود را مدیون نورمان وینر است (الیزا کولا، 2012). «فرهنگ های شبکه ای الکترونیک، اساسا مجموعه ای از کردارهای اجتماعی هستند که از رایانه و فناوری دیجیتال استفاده می کنند» (پرامودکی، 1394: 218).همچنین به گفته دکتر عاملی، فرهنگ مجازی، فرهنگی است که در فضای اطلاعات و محیط واقعیت مجازی ظهور پیدا می کند و از ابعاد شبیه سازی شده مشترک با فرهنگ در جهان فیزیکی برخوردار است. از جمله ویژگی های فرهنگ مجازی، می توان به همه جا حاضر بودن، جهانی بودن، فراملی بودن، تنوع داده ها و فضای صنعتی آن، اشاره کرد.